Түркі мемлекеттерінің ұйымы бірқатар мәселеге басымдық бермек

Астанада Түркі мемлекеттері ұйымының Х саммиті өтіп жатыр.  Бауырлас елдердің ықпалдастығын арттыруды көздейтін ауқымды жиында президенттер бірқатар уағдаластыққа жасасып, іргелі бастамаларды ортаға салуда.  Саммит аясында Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев түбі бір түркі елдерінің өзара ынтымағын жоғары бағалап, одан әрі бекемдей түсуге үндеді.

«Өздеріңізге мәлім, осы күнге дейін біраз шаруа атқарылды. Нақты жетістіктеріміз бар. Қазақстанның бастамасымен құрылған Түркітілдес мемлекеттер ынтымақтастығы кеңесі қазіргі уақытта толыққанды, беделді халықаралық ұйымға айналды. «Түркі әлемінің келешегі-2040» атты құжат бекітілді. Ең бастысы — бауырлас елдердің бірлігін бекемдей түстік. Ортақ құндылықтарымызды төрткүл дүниеге таныттық. Біз бабалар өсиетін орындап, түркі елдерінің ынтымағын нығайтып келеміз», - деді Тоқаев.

Сонымен қатар ол «Түркі әлемі» атты жаңа брендті дәріптеуіміз керектігін жеткізді.   Бұл ретте Қазақстан Түркі мемлекеттері ұйымын одан әрі дамытуға мүдделі екенін де баса айтты. 

«Түркі жұрты Байкалдан Балқанға дейінгі ұлан-ғайыр аумақты жайлап жатыр. Түркі әлемінің өркениеті Ұлы даладан бастау алатыны баршаға мәлім. Осы ортақ құндылықтарымыздың мұрагері — Түркі мемлекеттері ұйымы. Түркі ықпалдастығын тереңдету — ортақ мұрат. Біз «Түркі әлемі» атты жаңа брендті дәріптеуіміз керек. Сонда ғана түркі халықтарының ынтымағы барынша нығайып, әлеуеті арта түседі», - деді Тоқаев.

Түркия президенті Режеп Тайип Ердоған Қазақстанмен әріптестікті жалғау үшін бірнеше ұсыныс жасады. Айталық, бауырлас елдерді өзара виза байланысын жетілдіруге үндеді.  Себебі, түркі мемлекеттері аясындағы көлік және инфрақұрылым бағытындағы жобалар өте маңызды.

«Баку-Тбилиси-Жейхан шикі мұнай құбыры, табиғи газ құбыры, ТрансАнатолия құбыры, осының бәрі – біздің ынтымақтастығымыздың үлгісі. Каспидің табиғи газын Еуропа мен Түркияға тасымалдау жалғасады. Бұл жоба Еуропаның энергетикалық қауіпсіздігі мен түркі мемлекеттерінің гүлденуін қамтамасыз етеді. Сонымен қатар біз көлік желілеріне көбірек көңіл бөлуіміз керек. Осыны ескере отырып, біз өзіміздің ортақ Каспий-Батыс-Шығыс дәлізін дамытуға басымдық береміз. Біз сауда мен көлік байланыстарына кедергі келтіретін олқылықтарды азайтуымыз керек. Яғни, виза процестерін жеңілдетіп, кедендік кедергілерді шешуіміз керек», - деді Режеп Тайип Ердоған.  Сондай-ақ, ортақ әліпби мәселесі туралы пікір білдірді. Осы бағытта біздің Жоғары білім кеңесі арнайы ұсыныстарын ұйым хатшылығына айтты. Ол ұсыныстар жоғары бағаланады деп үміттенеміз», - деді Түркия президенті.

Айта кетейік,  енді Қазақстан осы айтулы ұйымға төрағалық етеді.  Осы орайда Тоқаев  өзара іс-қимылды жандандыруға баса мән беретінін жеткізді. Түркі бірлігін таныту үшін салт-дәстүр (Traditions), біріздендіру (Unification), реформалар (Reforms), ғылым (Knowledge), сенім (Trust), инвестиция (Investments), медиация (Mediation) және энергия (Energy) атты сегіз мәселеге басымдық берілмек. Бұл басымдықтар ұйымның 20-шы саммитіне дейінгі он жылды қамтитын қысқа және орта мерзімге арналады.