Мәжіліс депутаттары бүгін "Бейбіт жиын өткізу туралы" заң жобасын екінші оқылымда мақұлдап, сенатқа жіберді. Құқық қорғаушылар бұл заң жобасы бейбіт жиын өткізу құқығын онан бетер шектейді дейді.
Құқық қорғаушылар мен азаматтық қоғам өкілдері қоғамда дау тудырған заң жобасы төтенше жағдай кезінде парламентте қаралмасын деген талап қойып, мәлімдеме жасаса да, мәжіліс депутаттары заң жобасын екі оқылымда апыл-ғұпыл мақұлдап жіберді.
Бүгін мәжілісте баяндама жасаған депутат Қанат Мусин заң жобасын әзірлеу кезінде жергілікті уәждері мен халықаралық тәжірибе ескерілгенін мәлімдеді. Алайда заң жобасын әу бастан сынаған құқық қорғаушылардың бірі, "Ар.Рух.Хақ" қоғамдық ұйымының төрағасы Бақытжан Төреғожина азаматтық қоғам уәждері ескерілмегенін айтады.
"Парламент төтенше жағдайға қарамастан, президенттің тапсырмасын орындап, заңды тезірек қабылдап жібергісі келді. Бұл заң жобасында ақылға қонбайтын дүниелер бар. Мысалы, бейбіт жиын өткізуге рұқсат сұрау керек емес делінгенімен, бәрібір жергілікті билікке жиын өтетінін хабарлау керек. Ал бұл бәрібір рұқсат сұраумен бірдей. Өйткені жергілікті билікке митинг өтетінін алдын ала хабарлау керек, олардан жауап күту керек. Яғни әкімдіктен жауап келмейінше, митингіге дайындала алмайсың. Әкімшілік белгілі бір мерзім ішінде жауап бересе, онда митинг өткізе беруге болады делінген. Алайда айналып келгенде, белсенділер бейбіт жиынды билік рұқсат еткен жерде ғана өткізуге құқылы. Олай болса әкімдік рұқсат еткен жерде митинг өткізу үшін оны әкімдікке хабарлаудың не қажеті бар?" - дейді Бақытжан Төреғожина.
Алматыда әкімдік бейбіт шеру мен жиындарды екі жерде өткізуге рұқсат еткен. Оның бірі – Сарыарқа кинотеатрының артындағы алаңқай болса, екіншісі – Махатма Ганди саябағы.
Мәжілісте сөйлеген жұмыс тобының мүшесі, депутат Қанат Мусин парламент пен үкімет алдында жалғыз адамдық пикет өткізуге болатынын айтып, мұны заң жобасына енгізілген елеулі жетістік ретінде көрсетті. "Заң жобасына пикет бейбіт жиындар рұқсат етілген жерлерде ғана емес, наразылық қандай мемлекеттік органға бағытталса, сол органның алдында өткізуге рұқсат ететін елеулі түзету енгізілді. Бірақ пикет өткізуге тыйым салынған жерлердің тізімі бар. Дей тұрғанмен бірде-бір мемлекеттік орган, оның ішіне парламент пен үкімет бұл тізімде жоқ", - деді Қ.Мусин.
Құқық қорғаушы Бақытжан Төреғожина жалғыз адамдық пикет "Бейбіт жиын өткізу туралы" заңмен мүлде реттелмеуі керек дейді. "Әлемдегі бірде-бір ел жалғыз адамдық пикет өтізуді заңмен реттемейді. Өйткені ол екі не одан көп адам қатысатын жиын емес. Ол – бір адамның пікір білдіру еркіндігі".
Мәжіліс қабылдаған заң жобасында бейбіт шеру ұйымдастыру мен өткізу тәртібін бұзғаны үшін жаза күшейтілген. Қазіргі қолданыстағы заң жобасы бойынша, митинг ұйымдастыру тәртібін бұзған азаматтар 10 тәулікке әкімшілік қамауға алынуы немесе 20 айлық есептік көрсеткіш (53 020 теңге) көлемінде айыппұл төеу жазасына тартылуы мүмкін. Бұған дейін ашық үкімет порталында талқыға шығарылған жаңа заң жобасы бойынша, енді митинг өткізу тәртібін бұзғандар 20 тәулікке қамалуы мүмкін. Ал әкімшілік айыппұл көлемі 100 айлық есептік көрсеткішке (265 100 теңге) жеткен.
"Бұл заң жобасы бейбіт жины өткізу құқығын бұрынғыдан бетер шектейді. Бұл нені көсетеді? Бұл елде алдыңғы орынға адам құқығы емес, билік мүддесі қойылған. Биліктегілер адам құқықтары өздеріне елді билеп төстеуге кедергі келтірмесе дейді. Өйткені жұрт бейбіт жиынға шықса, оларды сынайды. Митинг – биліктің бетпердесін сыпыратын дүние. Сондықтан осы мәселелерді ешкім көтермесе дегенді көздейді", – дейді Б.Төреғожина.
Фото: picture-alliance/dpa/AP/A
Байланысты жаналықтар
MalimBlocks
В объятиях государства. Почему казахстанцы не хотят жениться?
В Казахстане рекордно снизилась статистика создания новых браков, и это при том, что численность молодежи растет. Как сообщают аналитики Ranking.kz, за январь–декабрь 2023 года в стране зарегистрировали брак 120,9 тыс. пар. Это на 6% меньше, чем годом ранее.
Рост зарплат в два раза ниже реального роста экономики в Казахстане
В четвертом квартале 2023 года среднемесячная заработная плата составила 393.6 тысяч тенге, увеличившись на 12% с предыдущего квартала. Но радоваться этому не стоит. Аналитики «Халык финанс» считают, что такой рост связан с выплатами премий в конце ушедшего года.
Неравенство в Казахстане как в Африке – исследование
Почти половина жителей Казахстане имеет среднемесячные доходы на душу населения ниже минимальной заработной платы (85 тыс. тенге). При этом больше половины этих доходов люди вынуждены тратить на продукты питания. Зато 10% наиболее богатых людей в стране владеют почти 60% всех активов домохозяйств, что ставит Казахстан по уровню имущественного неравенства в один ряд со странами Африки. К таким выводам пришли аналитики «Халык Финанс» в опубликованном исследовании «Экономическое неравенство населения в Казахстане».
Почему казахстанцы такие бедные – исследование
Сырьевая направленность экономики и низкая производительность труда мешают казахстанцам больше зарабатывать. Частный сектор, малый и средний бизнес не то что не стали опорой экономики и источником ее эффективности, но и стагнируют. Тем временем государство увеличивает свою роль во многих сферах, позволяя оставаться на рынке низкопроизводительным компаниям. К таким выводам пришли аналитики «Халык Финанс» в опубликованном отчете «Рынок труда Казахстана 2023 - низкая производительность, скрытая безработица, региональный дисбаланс».
Центрально-Азиатский союз: возможности или риски?
Ухудшение социально-экономического положения в странах Центральной Азии на фоне войны в Украине снова стало поводом для обсуждения возможности экономической интеграции. В среду, 15 ноября, эксперты Central Asian Think Tanks Forum, организованного PaperLab в Астане, размышляли, как нашим странам стоит объединять усилия, чтобы наконец перестать быть объектом геополитических и экономических интересов мировых держав и становиться самодостаточным регионом.
