Әлемдік мұнай бағасы антирекордтарды одан әрі жаңартуда. 2025 жылдың 9 сәуірінде Brent маркалы мұнай бағасы 2021 жылдың наурызынан бері алғаш рет барреліне 61 доллардан төмендеді, деп хабарлайды Malim.kz сайты Energyprom-ға сілтеме жасап.
Қазақстан мұнай саласына қатты тәуелді болып қала береді.
Мысалы, ҚР Энергетика министрлігінің мәліметінше, елдегі расталған мұнай қорының көлемі 4,3 млрд тоннаны құрайды. Бұл 40–45 жылға жетуі мүмкін. Алайда мұндай көрсеткіштер тұрақтылықты қамтамасыз етпейді: мұнай қорының 70%–72%-ы Теңіз, Қашаған және Қарашығанақ ірі кен орындарына тиесілі, бірақ 10–15 жылдан кейін бұл кен орындарындағы өндіру көлемі айтарлықтай төмендеуі мүмкін.
Айта кетейік, 2024 жылдың қаңтар–желтоқсан айларында Қазақстанда шикі мұнай өндіру көлемі 87,6 млн тоннаны құрады, бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 2,7%-ға аз.
Қазақстанның мұнайға қатты тәуелді екенін экспорт құрылымы да көрсетеді. 2024 жылы Қазақстан 71 млн тонна мұнайды 42,9 млрд АҚШ долларына экспорттады, бұл минералды шикізат экспортының жалпы көлемінің 82,7%-ын және жалпы экспорттың жартысынан астамын құрады.
Әлем көміртегі бейтараптығына, қазба отын түрлерін пайдалануды қысқартуға және "жасыл" энергетикаға көшуге сенімді түрде бет алуда. Қазақстан да 2060 жылға қарай көміртегі бейтараптығына қол жеткізу ниетін мәлімдеді. Бұл экономиканың құрылымы өзгеруі керек дегенді білдіреді.
Қазақстанда географиялық орналасудың тиімділігі есебінен логистикалық әлеуетті арттыруға, Ұлттық даму жоспары арқылы инновациялар мен ғылымды қолдауға, индустрияландыруға және білімге инвестиция салуға, экспортты әртараптандыруға және өндірісті жергіліктендіруге бағытталған мемлекеттік бағдарламалар жүзеге асырылуда.
Географиялық орналасу Қазақстанға Еуропа мен Азия арасындағы көлік көпіріне айналуға мүмкіндік береді. Стратегиялық бағыттар – "Қорғас" ХШЫО, Каспий порттары, теміржолдарды кеңейту. Өсу нүктелерінің бірі – жаңа "ақылды" мегаполис Алатауды салу, оған АЭА және қаржылық-экономикалық, әлеуметтік, индустриялық және ғылыми-білім беру шешімдерінің толық спектрін қамтитын инновациялық жобалар кіреді.
Фото: pixabay.com/
