Ranking.kz статистикасына сенсек, Қазақстандағы такси қызметі ТМД елдерінің арасында ең қымбат. Елімізде бұл қызмет құны бір жыл ішінде 9%-ға өскен. Ал Беларусь, Өзбекстан, Молдова және Украинада такси бағасы бізден арзанырақ.
Такси шақыратындар күн райы күрт бұзылғанда тіпті көбейіп тұр. Азаматтар осы кезде бағаны тым аспандатып жіберетіндерге наразы. Астаналық Расул Амангелдіұлы қоғамдық көліктен гөрі, көбінесе такси қызметіне жүгінетінін айтады. «Жол-жөнекей көлік тоқтамайды. Тапсырысты арнайы қосымша арқылы беремін. Мысалы, Мәңгілік ел көшесінен әуежайға дейін такси шақырсам, 2000 теңгеден басталады. Бұл күндізгі уақыт екенін ескеру қажет. Ал кешке баға екі есе қымбаттайды»,-дейді ол.
Заңгерлер бұл қызмет қатаң қадағаланбағандықтан, жеке компаниялар қалаған бағаны қоя береді дейді. Сондай-ақ автотұрақтағы көліктер санының аздығы да бұған әсер етеді. Көлік тізгіншілері күн райы мен кептелісті есептеп те такси құнын белгілейді.
Такси жүргізушілерінің де өз уәжі бар. Жолаушыларды тасымалдаумен айналысатын Нұрсұлтан Нұржанұлы «ІnDriver» мобильді қосымшасымен жұмыс істейді. Оның айтуынша, ресейлік қосымшалардағы пайыздық үстеме тым жоғары. Себебі, жанар-жағармайдан бөлек, қолға түсетін табыс та ештеңеге жетпейді.
«Күніне 10-20 рейс жасаймын. Жолаушының баратын мекен-жайына байланысты әр түрлі баға қойылады. Мысалы, 15-20 минуттық жерге бару үшін, шамамен 800-1000 теңге болады. Содан түскен ақшаның 9 пайызын «inDriver” мобильді қосымшасы алады. Сонда, әр рейс сайын 100 теңге алып отырады. Бұл сома бағаның қойылғаныфна да байланысты өзгеріп кетеді. Оның үстіне көлік саймандары шетелден әкелетіндіктен, бағада удай қымбат. Сол себепті біздің бағамыз да өсті. Егер Қазақстанда осындай арнайы қосымшалар болса, бәлкім пайыздық мөлшерлемесі аз болар ма еді?», - деген пікірде ол.
Заңгер Талант Рамазанов «Такси қызметі таза нарықтық экономиканың жұмысы. Оған мемлекеттің араласуы бір жағынан заңсыз, екінші жағынан ол дұрыс та емес. Бізде таксидің қызметтері мемлекет тарапынан қауіпсіздікке байланысты ғана реттеледі. Екіншіден, ол салық салу тарапынан реттелінеді. Яғни мобильді қосымша арқылы шақырылатын таксилер таксопарк ретінде тіркелуі керек. Ал аталған қызметтің бағасы динамикалық түрде осы нарыққа байланысты. Бір таксопарктің өзінің саясатына байланысты бекітіледі»,- дейді.
Такси қызметінің қымбаттығы бойынша Жетісу облысы алдыңғы орында тұр. Мұнда бір жыл ішінде баға - 37,7 пайызға өскен. Ал одан кейінгі кезекте Алматы облысы - 28,1 %-ға және Абай облысы – 21,2%-ға қымбаттаған. Енді онлайн платформалар арқылы жұмыс істейтін жүргізушілер үшін арнайы салық режимі енгізіледі. Министр Тамара Дүйсенова күні кеше үкімет сағатында Әлеуметтік Кодекс жобасын таныстырды. Оның айтуынша, салық агенттіктері ретінде онлайн платформалар операторларын айқындау ұсынылады. Олар жұмыскердің пайдасына салық төлемдері мен әлеуметтік жарналарды аударып отырады. Бұл жағдайда тәуелсіз жұмыскерлер жалдамалы мамандар сияқты республикалық бюджеттен, мемлекеттік әлеуметтік қорлардан және сақтандыру компанияларынан әлеуметтік төлемдер алуға құқылы. Тиісті аударымдар болмаған жағдайда оларға заңдарда белгіленген ең төменгі мемлекеттік кепілдіктер беріледі.
Жаңа жоба келесі жылдан бастап жүзеге асырылмақ. Яғни, салық төлеушілер саны шамамен 500 мыңға көбейетін сияқты. Ал автокөлік жүргізушілері салықтан босатылады. Такси құны онсыз да құтырып тұрғанда мына заңнан кейін баға тағы қымбаттайтыны анық.
