Қазақ киносының тарихында өшпес із қалдырған есімдердің бірі – Кененбай Қожабеков. Көпшілік оны ең алдымен "Менің атым Қожа" фильміндегі ұстаз Әмірқұл рөлі арқылы таниды. Алайда оның актерлік тағдыры мен өмір жолында жұрт біле бермейтін ауыр сынақтар мен табандылыққа толы кезеңдер бар, деп жазады Aikyn.kz.
1928 жылы Алматы облысы Жамбыл ауданына қарасты Ақсеңгір ауылында дүниеге келген Кененбайдың өмірі ауылдағы қарапайым тірліктен басталды. Ерте жастан еңбекке араласып, әр мінезді адаммен араласуы – кейін рөлдерді табиғи, өмірге жақын жеткізуіне әсер еткен дейді өнертанушылар. Мектептен кейін ол Алматыдағы театр-көркемсурет училищесіне түсіп, кәсіби актерлік білім алды. Мұнда сахна қозғалысы, сөз техникасы, рөлді талдау сияқты негізгі пәндерді меңгеріп, болашақ маман ретінде қалыптасты.
1950 жылы оқуын аяқтаған жас актер Республикалық балалар мен жасөспірімдер театрының труппасына қабылданады. Мұндағы рөлдер алуан түрлі болды – балаға да, ересекке де арналған қойылымдарда ойнауы оның кәсіби шеберлігін тез шыңдады. Кинематографқа бейімділігі ерте байқалып, 1949–1950 жылдары алғаш рет "Алитет уходит в горы" фильміне түсті. Театрдағы жинақылық пен мінезді дәл беру дағдысы экрандық жұмыстарында анық көрінді.
1958 жылы Кененбай Қожабеков "Қазақфильм" студиясының негізгі актерлік құрамына қабылданып, қазақ киносының тұрақты жүздерінің біріне айналды. Ол тарихи фильмдерден бастап, заманауи драмалар мен балалар киносына дейін әр жанрда ойнады. Рөлдерінің көбі тым көлемді болмағанымен, әр кейіпкерін қысқа штрихпен есте қалдыру – оның негізгі актерлік қолтаңбасы еді. Режиссерлер дәл осы қасиеті үшін Кенекеңді жиі шақыратын. 1960 жылы актердің тағдырын күрт өзгерткен қайғылы оқиға орын алады. Театрдан шыққан бір күні белгісіз адамдар соққыға жығып, омыртқасына ауыр зақым келтіреді. Соның салдарынан ол арбаға таңылып, сахнаға қайта оралу мүмкіндігінен айырылды.
Бұл оқиға оның шығармашылық жолын күрделендірсе де тоқтатпады. К. Қожабеков жағдайына қарамастан жұмысын жалғастырып, киноға бейім рөлдерді орындаумен өз орнын тапты. Оның кейінгі фильмдердегі бейнелері қысқа, нақты әрекетке құрылған болды, бұл оның стиліне де, мүмкіндіктеріне де сәйкес келді.
Енді Кененбай Қожабековтың жалпы фильмографиясы жайлы бірер сөз. Ол 1949 жылдан бастап киноға түсіп, түрлі жанрдағы картиналарға қатысты. Рөлдердің көбі көлемі жағынан үлкен болмағанымен, ол ұзақ жылдар бойы экраннан көрініп отырған тұрақты актерлердің бірі болды. Кинода ол отыздан астам рөл сомдаған екен.
Көрермендер, әсіресе, оның үш бейнесін ерекше атап өтеді: "Менің атым Қожа" фильміндегі Әмірқұлды, "Қыз Жібектегі" хан Сырлыбайды және "Жамбыл" фильміндегі Нәдірді. Осы рөлдер арқылы Қожабеков көпшілікке жақсы танылады және оның аты қазақ киносының белгілі кейіпкерлерімен қатар аталады.
Кененбай Қожабеков 1988 жылы дүниеден өтті. Өміріндегі ауыр оқиға оның шығармашылықтан толық алыстап қалуына себеп бола алмады. Керісінше, киноға қайта оралуына түрткі болған тұстары да байқалады. Қозғалысы шектеулі болса да, ол жұмысын жалғастырып, өзіне қолайлы рөлдерді сомдауды тоқтатқан жоқ. Қалай десек те, оның өнер жолы қажымас қайраттың үлгісі болып қалды.