Мемлекеттік тілдің заңдық күшеюі бәріне бірдей ұнамайды

Malim Админ

  • 08.10.2021

Парламент Мәжілісінде жарнамадағы қазақ тіліне талапты күшейтетін заң жобасы екінші оқылымда барып мақұлданды. Депутат Берік Әбдіғалиұлы, сондай-ақ, елдімекендер атауын жазуда, мемлекеттік мекемелерде орыс тілін қажет болған жағдайда ғана қолданған жөн деп санайды. Бұл жаңалыққа көпшілік қуанғанмен, кейбіреулерге ұнамаған сыңайлы.

«ҚР кейбір заңнамалық актілеріне көрнекі ақпарат мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» аталатын заң жобасының мақсаты  сыртқы жарнамалар мен әртүрлі маңдайшалардағы, басқа да көпшілік көретін ақпараттың мемлекеттік тілде дұрыс жазылуы болып отыр. Мәтіндердің түпнұсқалы аударылуы бойынша да қосымша талаптар белгіленбек.

«Бүгінгі таңда мемлекеттік тілдің мәселесі бәрімізді алаңдатады. Соның ішінде сайлаушыларымыздың жиі көтеретіні – көрнекі ақпараттағы қазақ тіліндегі мәтіндердің сауатсыздығы, ал кейбіреулерде тіпті қазақ тіліндегі мәтіннің болмауы», - дейді Берік Әбдіғалиұлы.

Депутаттың пікірінше, елдімекендердің дәстүрлі тарихи қалыптасқан қазақ атауларын тек мемлекеттік тілде жазған абзал. Мемлекеттік емес ұйымдардың бланкілері мен маңдайшаларында да мағлұматты орыс тілінде қажет болған жағдайда ғана келтіру дұрыс болмақ. Хабарландыру, ас мәзірі сияқты дүниелерде де солай.

 «Халық денсаулығы кодексіне дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар нұсқаулықтарының, таңбалаудың, стикерлердің барлық мәтіні Тілдер туралы заң талаптарына сәйкес, түпнұсқалық мағынасы мен орфографияны сақтай отырып, жазу жөнінде толықтырулар енгізілді. Дегенмен бірқатар ұсыныс әлі пысықталып жатыр. Оларды мемлекеттік тілге байланысты бөлек заң жобасын дайындап, сол жерде кең көлемде көздеуді ұйғардық. Осылайша қазақ тілі мәселесін шешуге бір табан жақындадық деп үміттенеміз», - деп нақтылайды ол.

Жаңалықты естіген жұрттың басым бөлігі сауаттылық пен тәртіпке шақыратын бастамаға қолдау білдіргенімен, қарсылық танытқандар да кездесті. Мәселен саясаттанушы Данияр Әшімбаев бұған қатты ашуланып, өз ойын қорғау үшін біртүрлі дәйектер келтірді. Оның сөзінше, заң жүзінде дәстүрлі қазақ атаулары деген жоқ, тек құзырлы тараптар бекіткен ресми атаулар ғана бар. Сосын қай алфавит негізге алынады, кириллица ма, латынша ма деп жақауратты. Тіпті сарапшы депутат өз ұсынысымен тіл басқармаларына бизнесті жемқорлық көзіне айналдыруға жол ашты деп кінәлап, 30 жылдағы тіл саясатының тиімсіздігін, екі-үштілділіктің аяққа тапталғанын нұсқады.

Бұған жауап ретінде Берік Әбдіғалиұлы оны сабырға шақырып, бәрі Конституция аясында екенін, заң жобасы Сенатқа өткенін жеткізді.

Тәңірберген АРҒЫН

 

Байланысты жаналықтар

Бектенов заподозрил чиновников в халатности из-за паводков

29.03.2024

Ресейдегі теракт: Тергеу комитеті "террористердің Украинамен байланысы барына айғақ табылғанын" айтты

29.03.2024

Елшілік Қазақстан азаматтарына Украинаның Одесса және Харьков облыстарынан кетуді ұсынды

29.03.2024

Си Цзиньпин шілдеде Қазақстанға келеді

28.03.2024

Оралов Президент әкімшілігіне оралды

28.03.2024

Мәскеудегі теракті салдарынан қаза тапқандар саны 143 адамға жетті 

28.03.2024
MalimBlocks
Бектенов заподозрил чиновников в халатности из-за паводков

Премьер-министр Олжас Бектенов заслушал доклад министра по ЧС Чингиса Аринова о ситуации с паводками. Об этом в пятницу, 29 марта, сообщила пресс-служба правительства.

Ресейдегі теракт: Тергеу комитеті "террористердің Украинамен байланысы барына айғақ табылғанын" айтты

Ресейдің Тергеу комитеті Мәскеудегі "Крокус Сити Холл" ғимаратында теракт жасағандардың "Украиналық ұлтшылдармен байланысы барына айғақ табылды" деген мәлімдеме жасады. Олар мұндай ақпаратты лаңкестікке қатысы бар тағы бір күдіктіні ұстағаннан кейін таратқан, деп хабарлайды Malim.kz.

Елшілік Қазақстан азаматтарына Украинаның Одесса және Харьков облыстарынан кетуді ұсынды

Қазақстан Республикасының Украинадағы елшілігі Одесса және Харьков облыстарындағы жағдайдың өзгеруіне және ахуалдың нашарлауына байланысты Қазақстан азаматтарына аталған аймақтардан кетуін ұсынды, деп хабарлайды Malim.kz.

Си Цзиньпин шілдеде Қазақстанға келеді

Бұл туралы Тоқаевтың Бүкілқытайлық халық өкілдері жиналысы Тұрақты комитетінің төрағасы Чжао Лэцзимен кездесуінде белгілі болды, деп хабарлайды Malim.kz.

Оралов Президент әкімшілігіне оралды

Бұрынғы Мәдениет және спорт министрі Асхат Оралов Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторы болып тағайындалды, деп хабарлайды Malim.kz.

Мәскеудегі теракті салдарынан қаза тапқандар саны 143 адамға жетті 

Ресей Төтенше жағдайлар министрлігі «Крокус Сити Холлға» жасалған шабуылда және одан кейін қаза тапқандардың тізімін жаңартты. 27-наурыз түнде таратылған мәліметке сәйкес, қаза тапқандар саны 143 адам болған.