Тұлға-таным
Оқырманы ең көп ақын – Мұқағали Мақатаев
Қазақтың ақиық ақыны Мұқағали (Мұқаметқали) Сүлейменұлы Мақатаев 1931 жылы Алматы облысы Нарынқол ауданында дүниеге келген. 1976 жылы Алматыда, 45 жасында қайтыс болды. Ол қара өлеңге жаңа леп, қанат бітірді. Өз сөзімен айтқанда, «Күпі киген қазақтың қара өлеңінің үстіне шекпен жапты».
Аңызға айналған Хиуаз Доспанова
Хиуаз Доспанова (1922-2008) – қазақтан шыққан тұңғыш ұшқыш қыз, Екіншідүниежүзілік соғыс кезінде 300-ден астам рет әуеге көтеріліп, немістердің бекіністерін, соғыс техникаларын, оқ-дәрі қоймаларын бомбалаған. Өзімен бірге ерен еңбек көрсеткен ұшқыш қыздар қосыны түгелдей «Совет одағының батыры» атағын алса да, қазақтың қаршадай қызына бұл атақ берілмеді. Әділетсіздік емес немене?
Қазақтың тұңғыш академигі – Қаныш Сәтбаев
Қазақтан шыққан тұңғыш академик, геолог ғалым, Қазақ Ғылым академиясының тұңғыш президенті, әйгілі ғалым Қаныш Имантайұлы Сәтбаев 1899 жылы 12 сәуірде Баянауыл ауданында дүниеге келіп, 1964 жылы 31 қаңтарда Мәскеу қаласында қайтыс болды. Ол Совет одағы мен Қазақстанның металлогения мектебінің негізін қалады.
Жыр құлагері – Ілияс Жансүгіров
Ілияс Жансүгіров (1894-1838) – ақын, драмашы, прозашы. Қазақ жазба поэзиясын қалыптастырушылардың бірі. 1894 жылы Алматы облысының Ақсу ауданында дүниеге келген. Биыл ақынның туғанына 130 жыл толды.
Ұлт ұстазы – Ахмет Байтұрсынұлы
Ұлт ұстазы, Алашорда көсемдерінің бірі, «Алаш» партиясының негізін қалаушы тұлғалардың бас идеологы, қазақтың тұңғыш газетасы «Қазақты» шығарушы, алғашқы Бас редакторы, «Әліппе» оқулығын құрастырушы, қазақтың төл әліпбиін жасаушы Ахмет Байтұрсынұлы 1872 жылы 5 қыркүйекте Торғай уезін Ақкөл ауылында туған. 1938 жылы «Халық жауы» деген жаламен атылды.
Қазақтың ұлы күйшісі – Құрманғазы
Құрманғазы Сағырбайұлы 1818 жылы Бөкей Ордасында дүниеге келді. 1889 жылы қайтыс болып, Ресейдегі Астрахань облысында жерленді. Қазақтың ұлы күйшісі.
Даңқты палуан Жақсылық Үшкемпіров
Жақсылық Үшкемпіров 1951 жылы 6 мамырда Жамбыл облысында дүниеге келген. 2020 жылы Алматыда қайтыс болды. Қазақтан шыққан тұңғыш Олимпиада чемпионы, грек-рим күресінен Әлем чемпионы, екі дүркін Кеңес Одағының чемпионы, I дәрежедегі «Құрмет» және «Барыс» орденінің иегері.
Сопылық ілімнің пірі – Ахмет Яссауи
Қожа Ахмет Яссауи (1093-1166) – қазақ халқының байырғы мәдениетінің тарихында айрықша орны бар ұлы ақын, сопылық поэзияның негізін салушы, күллі күншығыс мұсылмандарының рухани ұстазы болған ұлы ойшыл, діни қайраткер.
Мемлекет қайраткері Сәкен Сейфуллин
Сәкен Сейфуллин (1894-1938) ақын, жазушы, драматург. Мемлекет қайраткері. Қазақ КСР-інің Халық Комиссарлары Кеңесінің алғашқы төрағасы болған. Қарағанды облысы Ақадыр (қазіргі Шет ауданы) ауданы Қарашілік қыстағында дүниеге келген. Азан шақырып қойған аты – Сәдуақас. Нілдідегі орыс-қазақ, Ақмоладағы бастауыш приход мектебінде, қалалық үш класты училищеде оқыған.
Әйгілі ғалым Әлкей Марғұлан
Қазақстан археология мектебінің негізін салушы, ғылымның көптеген салалары: этнография, тарих, шығыстану, әдебитетану, өнертану бойынша көрнекті қайраткер Әлкей Марғұлан 1904 жылдың 11 мамаырында Павлодар облысы Баянауыл ауданында дүниеге келген. 1985 жылы 12 қаңтарда Алматыда қайтыс болды.
Ұлы классик – Мұхтар Әуезов
Қазақ әдебиетінің ірі өкілдері туралы сөз қоғағанда, ең алдымен ауызға ілінер есім – Мұхтар Омарханұлы Әуезов (1897-1961). Оның қаламынан туған бірегей туындылар қазақ әдебиетінің жауһар үлгілері саналады. «Абай жолы» эпопеясының авторы ғұмырында қазақ руханияты мен мәдениетінің әр саласында өлшеусіз еңбек етті.
Қазақтың ұлы ғалымы – Шоқан Уәлиханов
Шоқан Уәлихановтың (Мұхамед Қанапия) өмірбаяны, оның туған күні мен қай жерде дүниеге келгеніне қатысты нақты мәлімет сақтамаған. Тек оның 1835 жылдың қарашасында Аманқарағай дуанында дүниеге келгені ғана мәлім. Кейбір деректерде қазіргі Қостанай облысы Сарыкөл ауданы Құсмұрын деген жерде дүние есігін ашқаны айтылады. Кейін осы округтің сұлтаны, Шоқанның әкесі – Шыңғыс (Уәли ханның ұлы, Абылай ханның немересі) отбасымен бірге жаңа қамал – Құсмұрынға (дуан аты да Құсмұрын болып өзгерді) көшіп барды. Аға сұлтанның кеңсесі осы қамалда 1853 жылға дейін орналасқан.
