Жұмысшылар құқығын мемлекет қорғайды

  • 09.11.2021

Еңбек кодексінің ең басты шарты адам еңбегінің қаналмауы, оның тиісінше бағалануы. Егер адам бір мекемеде жұмыс істесе және ол өзіне тиіс емес қызметтерді қоса атқарса оған міндетті түрде қосымша ақы төленуге тиіс. Ол енді қалай десеңіз де заңды нәрсе. Бірақ, өзіне тиесілі заңды бекітілген жалақысын ала алмай жүретіндер де аз емес. Әсіресе, бұрынырақта жұмысқа жалдап, артынша «лақтырып» кетіпті дейтін алааяқтықтар жайлы жиі еститінбіз. Мұнда тек жұмыс беруші алааяқтың ғана емес, жұмыс істеушінің де сауатты болуы маңызды. Дегенмен, кейде ешқандай келісім-шартсыз өзара ауыз екі келісіммен жұмыс істейтіндер аз емес. Бірақ, бұл олардың бәрін осылай тегін жұмысқа сала беруге болады дегенді білдірмейді. Егер, олардың жұмыс істегені дәлелденсе және оған лайық уәде етілген ақы төленбесе, оны мемлекеттік органдар өндіріп бере алады. Бұл енді шетін жағдай.

Ал, негізгі еңбек дауы кәсіпорындардың қызметкерлеріне жалақы төлей алмау жағдайында жиі кездесіп тұрады.  Биыл, мәселен жыл басынан бері мемлекеттік еңбек инспекторлары 20,6 мыңнан астам жұмыскердің құқығын қорғап, жалақыларын өндіріп берген. Демек, осынша адам өзі жұмыс істеген мекемеден тиісті жалақысын ала алмаған.

«Ағымдағы жылғы 1 қарашадағы жағдай бойынша Мемлекеттік еңбек инспекторлары республиканың 847 кәсіпорнында 21,9 мың жұмыскердің алдында 5 млрд  теңгеден астам сомаға жалақы бойынша берешекті анықтады. Осы кәсіпорындардың басшыларына орындалуы міндетті 918 нұсқама беріліп, 118,9 млн теңгеден астам сомаға айыппұл салынды. Қабылданған шаралар, соның ішінде жалақы бойынша берешекті өтеудің қатаң кестелері мен мерзімдерін белгілеу нәтижесінде 20,6 мыңнан астам жұмыскердің құқықтары қорғалды. Оларға 4,9 млрд теңге төленді», делінген Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі таратқан ақпаратта.

Қиын-қыстау жағдай қашан да болады, бірақ, сондай кездің бәрінде жұмысшылардың жалақысын төлемей кетуге болмайды. Егер, қысқарту болатын болса, алдын ала ескерту керек немесе жалақы жетіспеушілігі байқала бастағанда алдын ала қам жасалып, тиісті орындарға хабарлану керек. Егер кәсіпорын банкрот болатындай жағдай туса, ол кәсіпорын сақтандыру компаниясы арқылы қызметкерлеріне жалақы өндіріп беруге тиіс. Мұның бәрі, әрине, алдын ала, заңды түрде атқарылуға тиіс. Егер, олай болмаған жағдайда мемлекеттің араласуымен екі жаққа да тиімді шешім қабылдануға тиіс болады.

Байланысты жаналықтар

Тіл корпустарын әзірлеу және жетілдіру ісі – аса маңызды тарихи-мәдени іс-шара

06.09.2024

Эколог Лаура Мәлікова: АЭС-ті экологиялық энергия көзі деп бағалауға болмайды

31.07.2024

Ұлттық ақпараттық кеңістігіміз потенциалды сепаратистерден тиісінше қорғалмаған

25.07.2024

Аятжан Ахметжан: Министр Бейсембаев сынаған адамын ата жауы санайды

22.07.2024

Нұрбай Кеңесбекұлы: Ұлттық ұлан патриот жастарды шыңдайтын құрылым

30.06.2024

Төрехан Майбас: Бізді осы күнге алып келген - қазақшылығымыз!

28.06.2024
MalimBlocks
Тіл корпустарын әзірлеу және жетілдіру ісі – аса маңызды тарихи-мәдени іс-шара

Қазақ тілінің корпус қорын арттыру, ішкі функцияларын жетілдіру ғылыми тұрғыдан да, тіл болашағы тұрғысынан да өте маңызды әрі өзекті.

Эколог Лаура Мәлікова: АЭС-ті экологиялық энергия көзі деп бағалауға болмайды

Атом электр стансасы салынар болса, Қазақстанда тағы бір «Қошқар ата» полигоны пайда болуы мүмкін.

Ұлттық ақпараттық кеңістігіміз потенциалды сепаратистерден тиісінше қорғалмаған

Қазір ақпараттық, ментальды, гибрид, когнитивті соғыс тәрізді көптеген  ұғым пайда болды.

Аятжан Ахметжан: Министр Бейсембаев сынаған адамын ата жауы санайды

Министрлік ол  шешімнің күшін  жойып, мектепке құжат қабылдайтын уақытты 1-қыркүйекке дейін созды

Нұрбай Кеңесбекұлы: Ұлттық ұлан патриот жастарды шыңдайтын құрылым

«Жас бүркіт» деп аталатын 7 спорттық әскери-патриоттық клубы жұмыс істейді

Төрехан Майбас: Бізді осы күнге алып келген - қазақшылығымыз!

Тәңіріміз сыйлаған құтымыздың Иесі болуымыз керек!