"Қазақмыс" корпорациясының химиялық зертханалар басқармасының бұрынғы бастығы Бақыт Әділова кәсіпорын кен шикізатындағы металдардың құрамын бұрмалап, нақты емес есептеу әдістерін қолданатынын мәлімдеді, деп хабарлайды Malim.kz Ulysmedia.kz сілтеме жасап.
Бұл туралы ол "Гиперборей" бағдарламасында айтып, "Қазақмыс" компаниясының Қазақстаннан сирек кездесетін металдарды заңсыз шығаруы талқыланды.
Оның айтуынша, 2019 жылы Балқаш пен Жезқазғандағы негізгі химиялық зертханалар шетелдік компанияға аутсорсингке берілген, сол жерде кен шикізаты мен қайта өңделген өнімдердегі металдардың құрамы қолдан төмендетілген.
Ол әлемде металдарды есепке алу үшін жоғары дәлдіктегі химиялық талдау әдістері қолданылатынын, ал "Қазақмыс" тек рентгенспектралдық экспресс-талдау әдісін пайдаланғанын атап өтті. Оның сөзінше, осы мәселе бойынша химиктер тіпті Президентке жүгінген.
Қарапайым жұмысшыдан бастап, кәсіпорын басшысына дейін рентгенспектралдық әдістің нақты емес, жартылай сандық талдау әдісі екенін біледі. Жоғары қателікке байланысты бұл әдіс тек технологиялық процесті түзету үшін ғана қолданылады. Ал металл есепке алу және өзара есеп айырысу үшін жоғары дәлдіктегі химиялық талдау әдістері қолданылады, - деді ол.
Бұл талаптар ұлттық және мемлекетаралық стандарттарда нақты көрсетілген.
Әділова белгіленген ережелерге қарамастан, "Қазақмыс" Жезқазған облысында рентгенспектралдық зертхананы сәтті аккредиттегенін айтты.
Бұл тек аккредитация туралы заңды тікелей бұзу ғана емес, сонымен қатар кендегі металл құрамын бұрмалауды заңдастыру саналады. Сондай-ақ рентгенспектралдық әдіспен экспортталатын кен шикізатына жасалған сертификаттау талдауының құжаттары құқық қорғау органдарына берілді, - деді ол.
Оның айтуынша, мұндай жағдай басқа тау-кен компанияларында да қайталануы мүмкін, өйткені "Қазақмыстың" сапа директоры химиялық талдауды толығымен алып тастап, басқа рентгенспектралдық зертханаларды аккредиттеуді жоспарлап отыр.
Elge Qaitaru активтерді қайтару қорының директоры Оразалы Ержанов бұл жағдайды "елді тікелей тонау" деп атады.
"Қазақмыс" елден шығарып жатқан өнім - бұл мыс концентраты мен кен, бірақ оған химиялық талдау жүргізілмейді. Ел не экспортталып жатқанын білмейді. Онда тек мыс емес, бағалы және сирек кездесетін металдардың көп мөлшері бар. Бұл - елді ашық тонау, - деді ол.
Айта кетейік, "Қазақмыстың" басшысы Владимир Ким Қазақстанның ең бай кәсіпкерлерінің бірі болып саналады. 2024 жылы ол Forbes рейтингі бойынша елдегі ең бай кәсіпкерлердің тізімінде төртінші орын алды.
Фото: kazakhmys.kz
