Бүкіл әлем елдері пандемияның қыспағына түсіп, еліміз тілсіз тәж тажалмен бет-бет келгеніне де жылдан асып барады екен. Биылғы Жолдау осынау аумалы-төкпелі кезеңнің үміті мен күдігінің арасында жүрген халыққа дер кезінде сүйеу болып, бағыт-бағдарымызды айқындай түскендей. Жолдауда сот төрелігін дамыту мәселелері де тыс қалмай, адам құқықығын қорғау саласы бойынша қадау-қадау мәселелер көтерілді. Одан бөлек, Мемлекет басшысы маңызды құжатта «Қазіргі заманда бәсекеге қабілеттіліктің басты факторының бірі – барынша цифрландыру», - екенін тағы бір мәрте екшеледі. Осы орайда, заманауи технологиялар сот саласының жұмысын жеделдетіп, ашықтықты арттырды десем артық айтқандық емес.
Өткен жылдарға көз тастасақ, осыдан бірнеше жыл бұрын сотқа келген әр азамат бір бума қағазды құшақтай келетін, кеңсе де бітпейтін кезек еді. Жазу машинасына үңілген сот хатшылары да көз алдымызда. Ал, қазір сот төрелігі сандық жүйеге көшкелі соттарда мұның бірі де жоқ. Сот жүйесінің қолжетімділігін қамтамасыз ету мақсатында іске қосылған сервистің бірі «Сот кабинеті». Аз уақыттың ішінде аталған жүйе азаматтар үшін тиімді сервиске айналды. «Сот кабинеті» арқылы кез келген тұлға сотқа келмей-ақ үйінде немесе кеңседе отырып, онлайн талап арызын беріп, сот құжаттарын жолдап, оның орындалу барысын қарай алады. Сондай-ақ, IT қызметкерлердің үздіксіз ізденісінің нәтижесінде «Сот кабинетінің» мобильді нұсқасының жаңа функционалдары іске қосылғанын атап өтемін. Аталған мобильді қосымшада талап арыз, өтініш, хаттарды жіберу мүмкіндігі қарастырылған. Одан бөлек, сот отырысы залдары толығымен дыбыс-бейнежазба құрылғыларымен жабдықталып, сот процестері «тайға таңба басқандай» дыбыс-бейнежазбаларға таңбалануда.
Пандемия сот төрелігіне де әсерін тигізді. Бүгінде сот отырыстары адам денсаулығының қауіпсіздігі үшін қашықтықтан өткізіліп, яғни тараптар процестерге бейнебайланыс, мобильді бейнебайланыс және мессенджерлер арқылы қосылуда. Сот процестерін онлайн форматта өткізуде «Zoom», «TrueConf”, «WhatsApp» желілері кеңінен пайдалануда. Пандемия кезінде соттардағы ақпараттық жүйенің артықшылығына судьялардың VIII съезінде Мемлекет басшысыда айрықша тоқталды. Атап айтсақ, Президент ақпараттық технологияның арқасында сот процесін қашықтан жүргізу форматына жедел көшірілгенін тілге тиек етті. Иә, бұрын соттарда бейнебайланыстың көмегімен күніне 150 процесс өткізілсе, қазір оның саны 4,5 мыңға жеткен. Осы орайда, статистикаға назар салсақ, өңір бойынша 2021 жылдың алты айында мобильді бейнеконференцбайланыс арқылы 10775 сот отырысы өткен, түзету мекемелерімен 544 процесс, республика соттарымен 13 іс қаралған.
Қорыта айтқанда, цифрландыру - ұлттың бәсекеге қабілеттілігін арттырады. Сондықтан, сот төрелігіндегі сандық жүйе халықтың сенімін арттырып, жұмысты оңтайландырып, сот жүйесінің ашықтығын қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, қағазбастылықтан арылтты. Бүгінде мәліметтердің барлығы электронды түрде қолжетімді.
Берік ӨТЕЕВ
Байланысты жаналықтар
MalimBlocks
Сұлтанәлі Балғабаев: Дүниежүзі қазақтары қауымдастығын мен тіркетіп едім
Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы төрағасы орынбасарлығынан үміткер бір шенеунік өзі бола алмаған соң, айтылған дүниелерді қағазға түсіртіп, құжат жасатпаған. Содан іздеп жүріп, сол жиынды жазып алған радионың бір қызметкерінен дыбысжазбаны алып, сол бойынша өзім хатшы ретінде протокол жасап, тиісті адамдардың қолын қойдырдым. Кейін ұйымның жарғысын жазып шықтым. Солайша, ұйымды Әділет министрлігіне тіркеттік.
