Халық жазушысы Әбдіжәміл Нұрпейісов өмірден өтті

Романдары әлемнің бірнеше тіліне аударылған.

Олжас Қасым

  • 05.02.2022

98 жасында Қазақстанның Еңбек Ері, КСРО және ҚР Мемлекеттік сыйлықтарының лауреаты, Қазақстанның Халық жазушысы Әбдіжәміл Нұрпейісов дүниеден озды. Қаламгер  Қызылорда облысы, Арал ауданы, Құланды ауыл кеңесіне қарасты Үшкөң ауылында 1924 жылы 22 қазанда дүниеге келген.
1942–1945 жж. Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысқан. 1956 жылы Мәскеудегі М.Горький атындағы Әдебиет институтын бітірген, 1962–1964 жж. «Жұлдыз» журналының бас редакторы болды. 1992 жылдан халықаралық Қазақ ПЕН клубының президенті, 2000 жылдан «Таң-Шолпан» журналы редакторлар кеңесінің төрағасы. 
          Әдебиетке 1947 жылдан араласа бастады. Тұңғыш шығармасы – Ұлы Отан соғысы тақырыбына арналған «Курляндия» романы 1950 жылы жарық көрді. Бұл шығармасы үшін жазушыға Жамбыл атындағы республикалық сыйлық берілді. «Курляндия» романын кейіннен өңдеп, толықтырып, 1958 жылы «Күткен күн» деген атпен қайта жариялады. «Қан мен тер» трилогиясы (1-кітап – «Ымырт», 1961; 2-кітап – «Сергелдең», 1964; 3-кітап – «Күйреу», 1970) және «Сең» (1983), «Соңғы парыз» (1999) романдары дүние жүзі халықтарының көптеген тілдеріне аударылған. 
           «Қан мен тер» романы бойынша жасалған инсценировкасы М.Әуезов атындағы академиялық қазақ драма театрының (1974 жылдан) репертуарынан тұрақты орын алды, экранға шығарылды. «Соңғы парыз» роман-дилогиясы – әлеуметтік-психологиялық шығарма. Дилогияда Арал теңізінің апатқа ұшырау хикаясы нақты суреттелген. Шығармада экология, табиғат пен адам арақатынасын толғаған қаламгер оқырмандарды рухани-адамгершілік мұраттарға жетелейді. Таңдамалы әдеби-сын мақалалары «Толғау» (кейіннен «Жүрегі толы жыр еді») деген атпен қазақ және орыс тілдерінде жеке кітап боп шықты (1972), 1985 жылы «Ақбидай туралы аңыз» атты очерктер жинағы жарық көрді. 
            А.П.Чеховтың, А.М.Горькийдің, Назым Хикметтің, испан жазушысы А.Кэсонның шығармаларын қазақ тіліне аударған.  
         КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1974). 2001 жылы Мәскеудегі Халықаралық Әдеби қордың «За честь и достоинство», 2003 жылы Халықаралық М.Шолохов атындағы сыйлықтардың лауреаты атанды. Қызыл Жұлдыз, Еңбек Қызыл Ту, «Құрмет Белгісі», «Халықтар достығы» (1984), «Отан» (1994) ордендерімен және медальдармен, РСФСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының Құрмет Грамотасымен марапатталған. 1985 жылы Қазақ КСР Халық жазушысы құрметті атағы берілді. Жазушының отбасына, туған-туысқандарына, жалпы қаламгерлер қауымына қайғырып көңіл айтамыз.  

 

Байланысты жаналықтар

Мұхтар Шахановтың өлеңдері

11.07.2024

Төрехан Майбас: Бізді осы күнге алып келген - қазақшылығымыз!

28.06.2024

Қазақ салт-дәстүрінің шығуының негізі бар

20.06.2024

Бүгін жазушы-журналист Кәкімжан Қазыбаевтың туған күні

10.05.2024

Бүгін – жазушы Сәбит Мұқановтың туған күні

26.04.2024

Жазушы Медеу Сәрсеке өмірден өтті

20.03.2024
MalimBlocks
Мұхтар Шахановтың өлеңдері

Мұхтар Шаханов (2 шілде 1942 жылы туған, Түркістан облысы, Төле би ауданы, Қасқасу ауылы) — қазақ ақыны, драматургі. Қазақстан халық жазушысы.

Төрехан Майбас: Бізді осы күнге алып келген - қазақшылығымыз!

Тәңіріміз сыйлаған құтымыздың Иесі болуымыз керек!

Қазақ салт-дәстүрінің шығуының негізі бар

Қайбір жолы Алматыда атақты Бауыржан Момышұлының келіні – Зейнеп Ахметова халықпен кездесіп, тәлімге толы кеш өткізген болатын. Осы жүздесуде Зейнеп апа батыр атасынан қандай өнеге алғанын, ұрпақ тәрбиесі мен қазақ ұлтының салт-дәстүрі жайлы баяндап берген еді.

Бүгін жазушы-журналист Кәкімжан Қазыбаевтың туған күні

Қаламгер жайында «Көзден кетіп, көңілде қалған», «Азамат еді еңселі» деген атпен естелік кітаптар шыққан.

Бүгін – жазушы Сәбит Мұқановтың туған күні

Ол қазіргі Солтүстік Қазақстан облысының Жамбыл ауданындағы Жаманшұбар деген жерде дүниеге келген.

Жазушы Медеу Сәрсеке өмірден өтті

Қаныштанушы 88 жаста болатын.