Отандық өндірушілер төмен рентабельді генериктер шығарады – Бәсекелестікті қорғау агенттігі

Халықты дәрі-дәрмекпен уақтылы қамтамасыз етудегі бәсекелестіктің жай-күйін бағалау мақсатында Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі дәрілік заттарды көтерме сату қызметтері нарығына талдау жүргізген. Талдау нәтижелері кәсіпкерлік субъектілері тарапынан жоғары қызығушылық бар екенін көрсеткен. Тек олардың 51-і нарықтық үлестері 15%-дан 75,4%-ға дейін үстем жағдайда, деп хабарлайды Malim.kz.

Агенттіктің пайымынша, монополиялаудың себептері мемлекеттік реттеудің шамадан тыс артып, баға бәсекелестігінің дамуына ықпал етпеуі және импортқа тәуелділіктің 81,8%-ға жетуі деп есептейді.

Артық бағаны реттеу мәселесін Агенттік Денсаулық сақтау министрлігімен бірлесіп бәсекелестікті дамыту жөніндегі Жол картасы шеңберінде пысықтауда. Оның негізгі міндеттерінің бірі – 2026 жылға дейінгі бағаларды кезең-кезеңімен реттеу. 2023 жылы бірінші кезең жүзеге асырылды. Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның деректері бойынша, нәтижелер 302 реттелмеген дәрілік заттың 208-і дәріханаларда бұрын бекітілген шекті бағадан орта есеппен 11,5%-ға төмен сатылғанын көрсетті, деп жазылған Агенттік мәлімдемесінде.

2025 жылдың қаңтарынан бастап денсаулық сақтау министрлігі реттелмеген дәрі-дәрмектер тізімін 952-ге дейін кеңейтуді жоспарлап отыр.

Агенттік пайымынша, импортқа тәуелділіктің жоғары болу себептері маңызды факторларға байланысты. Мысалы, фармацевтикалық субстанциялардың өз өндірісінің жоқтығы, бұл жергілікті дәрілер өндірісін толық локализациялауға мүмкіндік бермейді.

Сонымен қатар, отандық тауар өндірушілер төмен рентабельді генериктер шығарады, олар шетелдік аналогтармен бәсекеге түсе алмайды және мемлекеттік тапсырыстан тыс, сондай-ақ республика аумағынан тыс сұранысқа ие болмайды. Осы факторлардың нәтижесінде ОТӨ препараттарын өндіру көлемі 2023 жылы 31,9%-дан 18,2%-ға дейін төмендеді, деп жазылған Агенттік хабарламасында.

Агенттік денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның қазақстандық нарықты отандық өндірістің басым дәрі-дәрмектерімен қанықтыруға бағытталған шараларды іске асыру жөніндегі жұмысын күшейтуді орынды деп санайды.

Айта кетейік, халықты дәрі-дәрмекпен уақтылы қамтамасыз етуге 2023 жылы жұмсалған шығыстар 434,6 млрд теңгені құраған. Бұл көрсеткіш 2022 жылмен салыстырғанда 53,6 млрд теңгеге артық.

Фото: Жансерік Күзембай/Malim.kz