Интернет алаяқтары көбеюде

Бөгде адамның мүлкін ұрлау және оны жалған уәделермен сендіру арқылы алдау, сонымен қатар ол адамға шығын келтіру мен зардап шектіру – алаяқтық болып есептеледі.

Соңғы уақытта интернет алаяқтар саны күрт өсіп келеді. Заман ағымына байланысты оларда түрлі бағыттағы алдау жолдарын пайдаланып отыр. Ғаламтордың әккілері әсіресе әлеуметтік желі арқылы алдауды пайдаланады. Олар әдетте әлеуметтік желі арқылы жалған хабарламалар таратып, аккаунт пен арнайы сайттар жасап қызықтырып қояды. Ең жиі кездесетін интернет алаяқтарының түрлері интернет арқылы сауда мен қызмет көрсету сонымен қатар өздерін банк қызметкері ретінде көрсетіп, таныстырады. Сол арқылы олар адамдардың сеніміне кіріп, банк есепшоттарының кодттарын ашып, онлайн несие алуды көздеп отырады.

Криминалдық полиция департаменті киберқылмысқа қарсы күрес орталығының басшысы Жандос Сүйінбай – Алматыда интернет алаяқтардың байланыс орталығы анықталып, ол жерде Грузия азаматты заңсыз табыс тауып отырғанын мәлімдеді.

Ресми деректерге сүйенсек, соңғы бірнеше айдың ішінде әртүрлі инвестициялар мен инвестиция тарту арқылы жасалған алаяқтықтың саны көбейген. Сонымен қатар, банк қызметкерлері және құқық қорғау органдарының атынан хабарласып, халықты алдайтындар да аз емес. Осы жылы үш айдың ішінде 400 – ден аса қылмыстық іс тіркелген.

«Алматы қаласы бойынша киберқылмысқа қарсы күрес бөлімінің қызметкерлері жедел іздестіру шараларын жүргізу барысында интернет –алаяқтарынының колл орталығын анықтаған. Жүргізілген операция кезінде ол жерде Грузия Республикасының 24 азаматы ұсталды», - деді Жандос Сүйінбай.

Халық алаяқтарға сеніп код пен пароьлдарын айтып қана қоймай, кредитке ақша алады. Кейбір азаматтар пәтер мен көліктер, мүліктерін сатып, барлық ақшаларын алаяқтардың шотына аударып жібере салған.

Бүгінгі таңда еліміздің әр өңірінде интернет – алаяқтарымен күрес және тергеу бойынша мамандандырылған топтар жұмыс істеп отыр. Сонымен қатар Астана «Киберпол» пилоттық жобасы іске қосылған.

Айта кетейік, интернет – алаяқтары көбіне трансшекаралық сипатта болады. Мысалы, бір қылмыстық істе басқа өңірде, ал басқа істе мүлде бөлек елде жүруі мүмкін. Сол себепті осындай интернет қылмыстарды ашу үшін бірнеше ай мен бірталай уақытты алу ықтимал. Интернет алаяқтардың басқа мемлекетте отырып қылмыс жасауы қылмыстық іс – шараны бірден шешуге кедергі келтіретіні анық.

Биылғы жылы үш айда алаяқтар қазақстандықтарды 3 миллиард теңгеге алдап, сан соқтырып кеткен.

Криминалдық полиция департаменті интернет алаяқтарынан сақ болып, қарапайым сақтық шараларын білуге шақырады. Ол дербес деректер мен банк карталарының мәліметтері мен кодтарын, құпия сөздерін ешкімге айтпауға, күмәнді деп ойлаған хабарламалар бойынша ақша аудармауға, телефондары мен компьтерлерге белгісіз әрі түсініксіз қосымшаларды жүктемеуге,  әртүрлі сілмеге өтпеуге шақырады.