Ресей ұрланған украин балаларын мәжбүрлеп әскери дайындықтан өткізуде
Йель университетінің Қоғамдық денсаулық сақтау мектебі жанындағы Гуманитарлық зерттеулер зертханасының мәліметінше, Ресей мен заңсыз оккупацияланған украин жерлерінде украиналық балаларды ұстауға арналған кем дегенде 210 арнайы мекеме анықталған.
Бұл мекемелерде Ресей билігі соғыс басталғаннан бері ұрлап әкеткен украиналық балаларды орналастырып, оларды мәжбүрлі әскери дайындықтан өткізіп жатыр.
"Украин балалары: Ресейдің қайта тәрбиелеу және милитаризациялау жүйесінің ішкі құрылымы" атты есепте бұл мекемелердің саны әлдеқайда көп болуы мүмкін деген болжам келтіріледі. "Бұл зерттеу қайта тәрбиелеу мен милитаризациялаудың көлемі мен мазмұнына қатысты бұрын қолжетімсіз болған деректерді ұсынады. Бұл бағдарламалар, көбіне, тікелей Ресей билігінің бақылауымен жүзеге асырылған", – дейді зерттеушілер.
Заңсыз әкетілген украин балалары ұшқышсыз аппараттарды құрастырады
Зерттеуде Ресей билігі украиналық балаларды заңсыз ұстауға пайдаланатын сегіз түрлі мекеме түрі анықталған. Олар: кадет мектептері, әскери базалар, медициналық мекемелер, шіркеулер мен монастырьлар, орта мектептер мен университеттер, қонақүйлер, отбасыны қолдау орталықтары және балалар үйлері. Бірақ ең жиі кездесетіні – лагерлер мен санаторийлер.
Бұл мекемелердің басым көпшілігінде украиналық балалар "қайта тәрбиелеу" процесінен өтіп, мәжбүрлі милитаризация бағдарламаларына тартылады. Бұл бағдарламаларға әскери дайындық, салтанатты шерулер мен жаттығулар, ұшқышсыз ұшу аппараттары мен өзге техника құрастыру, сондай-ақ әскери тарихты оқыту кіреді.
Есепте көрсетілген 210 мекеменің ішінен 49-ы Ресейдің Украинаға кең ауқымды басып кіруінен кейін кеңейтілген. Авторлардың пікірінше, бұл өзгерістер "украиналық балаларды көбірек орналастыру мақсатында" жасалған болуы мүмкін.
Есепке енген украиналық балаларды ұстауға арналған арнайы мекемелердің жартысынан көбі Ресей билігінің тікелей бақылауында. "Ресей компанияларының мемлекеттік тіркеуіне қатысты ашық деректерге сүйене отырып, балалар ұсталған 210 орынның кемінде 106-сы Ресейдің федералдық немесе жергілікті билік органдарына бағынышты. Ресей билігі қайта тәрбиелеу жүргізілген орындардың 55%-ын және милитаризацияланған орындардың 58%-ын басқарады", – делінген есепте.
Ресейдегі украин балаларын қайта тәрбиелеу жүйесі бұрын-соңды болмаған
HRL зерттеушілері өз жұмысына ресми ресейлік дереккөздер мен мәлімдемелер, сондай-ақ жоғары дәлдіктегі коммерциялық спутниктік суреттерді пайдаланып, ашық деректерді талдаған. Бұл әдіс Ресей билігі украиналық балаларды соғыстың алғашқы күндерінен бастап қайда апарып, қайда орналастырғанын анықтауға мүмкіндік берді. Бұл мекемелердің географиясы Қара теңізден Сібір арқылы Тынық мұхитының шығыс жағалауына дейін созылады.
HRL сарапшыларының қорытындысы бойынша, Ресей "украиналық балаларды ұзақ уақыт бойы ұстап, қайта тәрбиелеп, милитаризациялауға қабілетті, бұрын-соңды болмаған жүйе" құрған. "Бұл зерттеу қазіргі уақытта қанша украин баласы Ресейде заңсыз ұсталып отырғанын нақты айта алмайды, бірақ оларды туған қоғамдарынан ажыратып, орыстандыруға бағытталған логистикалық және операциялық мүмкіндіктерді ашып көрсетеді", – деп түйіндейді ғалымдар.
Фото: Stephane De Sakutin/AFP
