Коллаж: Orda.kz
Жақында мемлекетке қайтарылған активтерді басқару компаниясы тағы бір конфискацияланған мүліктің сәтті сатылғаны туралы есеп берді. Мемлекет пайдасына тәркіленген Алматыдағы өндірістік база 1,6 миллиард теңгеге сатылды. Бұл қымбат мүлік бұрын кімге тиесілі болғаны туралы Orda.kz зерттеу мақаласын жариялады.
E-Qazyna және E-auction сайттарынан, мемлекеттік активтер мен сауда-саттық туралы ақпаратты көрсететін мәліметтер бойынша, өндірістік база Алматы қаласының Ратушного көшесі 64 мекенжайда орналасқан. Ғимараттың көлемі таң қалдырады: 4431,5 шаршы метр алаңы, 3,4 гектар жер учаскесі, күзетілетін аумақ, кең қоймалар мен офис бөлмелері жетерлік.
Құпия компаниялар тізбегі арқылы біз бұл мүліктің бұрынғы иелерін іздедік, Қазақстанның экс-президенті отбасы мүшелерімен қандай байланысы барын анықтадық. Дәлірек айтқанда, QazaqGaz ұлттық компаниясының бұрынғы басшысы және Дариға Назарбаеваның екінші күйеуі Қайрат Шаріпбаевқа барып тірелді.
«Интергаздан» жеке меншікке дейін
Біз анықтағандай, өндірістік база 2020 жылы да сатуға қойылған. QazaqGaz-дың еншілес компаниясы – «Интергаз Центральная Азия» АҚ мүлікті 597 841 882 теңгеге сатуды жоспарлаған, бұл қазіргі бағадан үш есе төмен. Бірақ ол кезде сатып алушылар табылмады. Бұл базаны ұлттық газ компаниясынан тартып алынған болуы мүмкін бе? Жоқ, олай емес.
Жыл басында «Интергаз» мәмілелеріне прокуратура назар аударды. БАҚ ішкі құжаттарға сілтеме жасап, QazaqGaz мүлкін жекеменшікке сатқанын анықтады. Газ құбырлары мен мүліктің жеке тұлғаларға өткендігі белгілі болды, оның ішінде «Alan Partners» ЖШС компаниясы бар, оған база өте арзан бағаға сатылған болуы мүмкін.
Айта кету керек, осы жеке компанияның заңды мекенжайы Алматының Жетісу ауданындағы Ратушного көшесі, 64 мекенжайымен сәйкес келеді. Сонымен қатар, 2GIS сервисінде Ержан Елгезеков есімді адам осы өндірістік базаның екі фотосуретін жариялаған. Сол Ержан Елгезеков «Alan Partners» ЖШС директоры ретінде тіркелген.
Alan Partners компаниясының Қайрат Шәріпбаевпен байланысы қандай?
Ашық көздерден алынған мәліметтер бойынша, Ержан Елгезеков тағы бес компанияның басшысы, олардың мекенжайлары бірдей. Үшеуі салық төлеуден жалтарып жүр. Бұл компаниялар «қосымша фирмалар» есептеледі, олар нақты бенефициарларды жасыру үшін қолданылады.
Тексере келе біз осындай бір компанияны, яғни «QazAutoGas» ЖШС-ны анықтадық. Оның құрылтайшысы – «DanKo-Region» ЖШС, ол Жанар Сейдвалиева мен Салтанат Ергусаеваға тиесілі. Жанар Сейдвалиева – Қайрат Шарипбаевтың бұрынғы жұбайы, ол «QazaqGaz» АО басқармасының төрағасы болған.
Жанар Сейдвалиева – кәсіпкер. Оның аты-жөнін журналистік зерттеулерден кездестіруге болады. Мысалы, OCCRP ол туралы Дубайдағы Palm Jumeirah аралында мүлікке ие екенін анықтаған. Оның күйеуі көп жылдан бері Нұрсұлтан Назарбаевтың үлкен қызы Дариға Назарбаевамен жақсы таныс екені айтылып келеді.
Мүлік, офшор және мемлекетке сыйлық
Енді Шәріпбаевтың офшорлық схемаларына оралайық. 2022 жылы Danko Investment Group FZE компаниясы өзінің еншілес ұйымы Tau Bereke Group арқылы мемлекетке 1,15 миллиард текше метр қуаттылығы бар газ өңдеу зауытын салатын «GPC Investment» ЖШС-ін сыйға тартқан.
Бұл мемлекетке қаншалықты маңызды сыйлық болса да, Дәриға Назарбаеваның күйеуі ұлттық компанияның басшысы болып тұрған кезде көптеген стратегиялық объектілердің жеке компаниялардың қолында екенін көрсетеді.
Алматыдағы өндірістік базаның тәркіленуі, бәлкім, олигархтың активтерін «азайтудың» басы ғана.
