Елін сүйген қайраткер Нұртас Оңдасынов

Ол 1938 жылдан 1963 жылға дейін (25 жыл) – Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты, ал 1940 жылдан 1958 жылға дейін (18 жыл) КСРО Жоғарғы Кеңесінің депутаты болды. 26 жыл (1938-1964) Қазақстан Компартиясы Орталық комитетінің және 14 жыл (1938-1951, 1954-1955) оның бюро мүшесі, Кеңес Одағы Компартиясының XVIII, XXII, XXIII съездері мен оның XVIII конференциясының делегаты, 13 жыл (1939-1952) СОКП Орталық Тексеру комиссиясының мүшесі болып сайланды.

Malim Админ

  • 27.10.2024

Елін сүйген қайраткер Нұртас Оңдасынов

Нұртас Дәндібайұлы Оңдасынов (1904-1989 жж.) – мемлекет және қоғам қайраткері, тілші-ғалым, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының төрағасы (1954 жыл наурыз – 1955 жыл наурыз).

Нұртас Оңдасынов шалғай аудандарда мұғалімдер даярлайтын курстар, училище, облыс орталықтарында мұғалімдер институтын ашып, Орталық Комитеттің саясатының жүзеге асуына күш салады. Қазақстан Орталық Комитетінің бюро мүшесі ретінде ол мәдениет мәселелеріне жауапты болды. Н.Оңдасынов соғыс жылдарының ауыртпалығына қарамай Абайдың 95 және 100 жылдық мерейтойын аса биік дәрежеде атап өту жөнінде Үкімет қаулысын шығарып, комиссияның төрағасы өзі болып өткізген. Қыздар педагогикалық институты, Ұлттық консерватория, Дене шынықтыру институты, Политехникалық, технологиялық институттар ашу және медицина, шет тілдер институттарына көптеген жаңа факультеттер қосу сол кісінің тұсында істелінген істер. 

Опера және балет театры құрылысының жедел аяқталуын тікелей бақылап, облыстарда театрлардың ашылып, филармония, ән-би ансамбльдерінің ұйымдасуына да ұйытқы болған. КСРО Ғылым академиясының дербес құрылуына бірден-бір атсалысқан адам. Соғыстың жүріп жатқанына қарамай жаңа ғимараттың салынуына қаражат қарастырып, оның іргесі қаланғанда ырымдап: «Қазақ ғылымы күмістей таза болсын» деп, күміс ақша шашқаны мәлім. Осы Ғылым академиясының басына Қаныш Сәтбаевтың келуіне де себепші осы кісі. 

 1942 жылдың басында Кенді Алтай, Лениногорға іссапарға келген Оңдасынов білімді, байсалды Дінмұхамед Қонаевты кездестіреді. Кейіннен Алматыға келіп, Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы Скворцовпен ақылдасып, өзіне орынбасарлыққа шақырттырады. Қонаев он жыл бойы Оңдасыновтың орынбасары болады. Нұртас Дәндібайүлы 1954-1955 жылдары Қазақ КСР Жоғары Кеңесі Президиумының төрағасы, сосын Гурьев (Атырау) облыстық атқару комитетінің төрағасы және осы облыстың партия ұйымын басқарды.

«Ол жауапты қызметте жүрсе де, шығармашылықтан қол үзбеген. Зейнеткерлікке шыққан соң шындап кірісті. 1962 жылы зейнеткерлікке шыққаннан кейін шығармашылықпен айналысқан. 1969 жылы «Арабша-қазақша түсіндірме сөздігі», 1974 жылы «Парсыша-қазақша түсіндірме сөздігі» жарық көріп, қалың оқырманның ыстық ықыласына бөленді» — дейді Д.А.Қонаев өзінің «Өтті дәурен осылай» кітабында. Алматыдағы Абай ескерткішінің авторы Хакімжан Наурызбаевты да Қостанайға барған іссапарында байқап, Алматыға алып келіп, оқытып, ат бағушыдан қазақтың тұңғыш мүсіншісін жасаған осы кісі.

Екі рет Еңбек Қызыл Ту, үш рет Ленин орденімен, көптеген медальдармен және Құрмет грамоталарымен марапатталған. Ол 1938 жылдан 1963 жылға дейін (25 жыл) – Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты, ал 1940 жылдан 1958 жылға дейін (18 жыл) КСРО Жоғарғы Кеңесінің депутаты болды. 26 жыл (1938-1964) Қазақстан Компартиясы Орталық комитетінің және 14 жыл (1938-1951, 1954-1955) оның бюро мүшесі, Кеңес Одағы Компартиясының XVIII, XXII, XXIII съездері мен оның XVIII конференциясының делегаты, 13 жыл (1939-1952) СОКП Орталық Тексеру комиссиясының мүшесі болып сайланды.

Оңтүстік Қазақстан (қазіргі Түркістан) облысындағы бірқатар мектептер мен көшелерге, Алматы қаласындағы бір көшеге Оңдасыновтың есімі берілген. Еліміздің көрнекті қоғам және мемлекет қайраткері ретінде Нұртас Оңдасынов өзінің өнегелі өмір жолымен Ұлы даланың ұлы тұлғалары тарихында өшпестей із қалдырып отыр.

Байланысты жаналықтар

Депутат Хасан Қасымбаевпен туыстығы бар екенін растады

07.11.2024

Депутат: Халықтың 80 пайызы қарызға батқан

30.10.2024

Дәулет Тұрлыханов ұлының денсаулығына алаңдайтынын айтты

16.10.2024

Құқық қорғау жүйесінде реформа жасау үшін күш-жігерімізді біріктіру керек – Асхат Аймағамбетов

12.10.2024

Депутат TikTok-ты шектеуді немесе бұғаттап тастауды ұсынды

03.10.2024

«Ұятсыз ұсыныстар жасады». Перуашев депутат Асқар Садықовтың партиядан шығарылу себебін айтты

04.09.2024
MalimBlocks
Депутат Хасан Қасымбаевпен туыстығы бар екенін растады

Депутат: Халықтың 80 пайызы қарызға батқан

Бұл халықтың табысы төмендеп жатқанын және көптеген адамдар негізгі шығындарды жабу үшін қарыз алуға мәжбүр екенін көрсетедІ

Дәулет Тұрлыханов ұлының денсаулығына алаңдайтынын айтты

Нұрасыл Болат 2023 жылдың 11 ақпанында Алматыда ерлі-зайыпты Анна мен Олег Черновтарды ұрып-соққан болатын

Құқық қорғау жүйесінде реформа жасау үшін күш-жігерімізді біріктіру керек – Асхат Аймағамбетов

Мәжіліс депутаты жағдайды ушықтырмауға шақырды

Депутат TikTok-ты шектеуді немесе бұғаттап тастауды ұсынды

«Ұятсыз ұсыныстар жасады». Перуашев депутат Асқар Садықовтың партиядан шығарылу себебін айтты

Жәбірленуші барлық ұсынысты жауапсыз қалдырған