НАТО саммиті: 75-ші басқосу Украина үшін не берді?

Вашингтондағы Politico басылымы саммит туралы мақаласын "НАТО - кіші, Украина үлкен жеңіске жетті, бірақ бәрі терледі" деп атады. Саммит кезінде Вашингтондағы ыстық және ылғалды ауа-райын атап өтіп, бұл көптеген еуропалық көшбасшылар үшін "төзгісіз" болды. Сесми костюмдермен ыстықта қаланы айналып өтуге мәжбүр болды деп жазды басылым. 
Politico-ның пікірінше, Альянстың 75-ші саммитінде Украина "басты жеңімпаз" ретінде аталған. 

"Украина қалағанының бәрін ала алмаса да, Киев нәтижеге риза екенін айтты. Альянс елдің мүшелігін "қайтымсыз" деп жариялау, 2025 жылы 43 миллиард доллар әскери көмек көрсету, F-16 истребительдерін Украинаға беру және Киевке ондаған әуе қорғанысын, соның ішінде төрт PATRIOT зымыран кешенін жіберу туралы келісімге келді", – деп жазылған мақалада.  

Газеттің пікірінше, Владимир Зеленский саммитте "күніне кем дегенде бір рет сөйлеу" және "іс жүзінде VIP рөлін орындау" арқылы өзіне қажетті назарды аудара алды. Ал Джо Байден "жаңа сайлауда жеңіске жету қабілетіне байланысты саяси күйзелістерді бастан өткеріп, жүргізуші ретінде әрекет еткен". 

The Wall Street Journal басылымы Украинаның НАТО-ға "қайтымсыз" жолы белгісіз себеппен жабылған деп жазды. Киевтің аталған альянсқа мүшелігі келесі жылы Ақүйде кім болатынына және альянстың ішіндегі келіспеушіліктерді шешуге байланысты болуы мүмкін екені айтылған. 

"Қайтымсыздық болмайды және НАТО-ның уәделері болашақ қаржыландыруға кепілдік бермейді. Бірақ Байден әкімшілігі бұл мәселеге бір жыл бұрынғыға қарағанда әлдеқайда байыпты қарайтын сияқты. Ол қорғаныс позициясында болған және Украинаның НАТО-ға мүшелігі туралы ойлағысы келмеді", - дейді Еуропа Мемлекеттік департаментінің бұрынғы аға қызметкері Даниэль Фрида.

The Washington Post басылымы осы үш күн ішінде барлық назар Байденге аударылғанына қарамастан, Украина тақырыптары, НАТО-ның болашағына төнген қауіптер саммитте ресми талқылауларда басым болды деп жазып отыр. Сонымен қатар, басылым "Трамптың есімі саммитте ілулі тұрды" деп атап өтті. Іс-шарада көптеген еуропалық көшбасшылар Трамптың ықтимал Президенттігіне және оның АҚШ-ты альянстан шығарамын деп қорқытуына қатысты "алаңдаушылық білдірген". 

The New York Times басылымы саммит Президент Байден мен НАТО-ның ең батыл мүшелері арасындағы Украинаның Ресей аумағындағы нысандарға альянс елдерінің ұзақ қашықтықтағы қаруымен шабуыл жасау құқығына қатысты айтарлықтай келіспеушіліктерді анықтағанына тоқталды. Газет қазір бұрынғы Бас хатшы Йенс Столтенбергтің Украинаның мұндай әрекеттері халықаралық құқықты бұзбайды және НАТО-ны соғысқа қатысушы етпейді деген мәлімдемесіне, сондай-ақ, Байденнің мұндай соққылар Украинаның мүддесі үшін емес деген мәлімдемесіне тоқталған. 

"Байден әкімшілігі құлдыраудың сәтсіз стратегиясын басқарып жатқанда, НАТО Украинаның қауіпсіздігін нығайту үшін жұмыс істеп, Ресеймен болашақ қақтығыстарға дайындалып жатқан сияқты", - дейді Киев экономика мектебінің президенті және бұрынғы экономика министрі Тимофей Милованова.

"Егер осы аптада Вашингтонда өткен НАТО саммиті туралы жағымды нәрсе айтуға болатын болса, онда ол америкалық сыртқы саяси қоғамдастықта қалған бірнеше келіспеушілік бекіністерінің бірқатар ойластырылған сындарын тудырды", -деп жазды The American Conservative басылымы. 

"Саммит НАТО-ның "одақ өзінің жетістіктерімен қалыптасқан әлемде әрекет еткендей өз қызметін жалғастыруға" ұмтылысын көрсетті деп санайды. Автордың пікірінше, қазіргі уақытта НАТО-ның басты құзыреті - бұл Ресейдің жеңілісі немесе Батыстың ұжымдық қорғанысы емес, өзінің өмір сүруі, сондықтан "Вашингтонда альянс өзінің маңыздылығын және сайып келгенде, өзінің өмір сүруін ақтау үшін жаңа себептерді ойлап табумен айналысты", - деп жазылған мақалада. 

The New York Post басылымы Вашингтондағы НАТО Саммиті Батыс 1962 жылғы Кубалық зымыран дағдарысынан кейінгі ең қауіпті жағдайға тап болған кезде өткенін жазды. 

"Ресей америкалықтардың "өсіп келе жатқан саяси дағдарысқа алаңдап, партияаралық қайшылықтарға душар болғанын" көреді. Ал Вашингтон "экзистенциалды дағдарысқа айналуы мүмкін нәрсеге қарсы тұра алмайды", - деп жазылған мақалада. 

"Путин үшін мүмкіндіктер терезесі кеңірек ашылды және ол кем дегенде қараша айында АҚШ президенттік сайлауына дейін сол күйінде қалады. Қауіпті мойындап, НАТО-ның Балтық жағалауында болуын сенімді тежеу құралы ретінде едәуір күшейтіп, кез-келген ресейлік агрессияға жойқын жауап беруге дайын екендігін мәлімдей отырып, бұл терезені тарс жауып тастау альянстың 76-шы саммитіндегі стратегиясының орталық элементі болуы керек", – деп жазады басылым.
Newsweek журналы өз кезегінде саммит нәтижелері туралы сараптамалық мақаласында НАТО-ны реформалау қажеттілігіне назар аударды. 

"Бүгінде НАТО – қырғи қабақ соғыс кезіндегі көлеңке іспетті. Украинадағы соғыс НАТО-ны мақсаттар мен мүмкіндіктер тұрғысынан жаңартуға, тіпті, Финляндия мен Швецияны қосатын мүшелікке мүмкіндік бергенімен, ол альянстың шектеулерін де атап өтті", – деп жазады басылым. 

Мақала авторының пікірінше, Альянс құрылғаннан бері түбегейлі өзгерістерге ұшыраған. НАТО-ны жаһандық Ұжымдық қауіпсіздік жүйесіне айналдыру оның негізгі миссиясына нұқсан келтіру қаупі де жоқ емес. 

"Бастапқыда топ 12 мемлекеттен құралды. Бірақ қазіргі уақытта оның 32 мүшесі бар. Бұл өсім НАТО-ның шешім қабылдау процесінде маңызды кемшілікті анықтайды. Атап айтқанда, бірауыздылық талабы – бастапқыда әлдеқайда аз альянсқа арналған ескірген қағида – қазір ХХІ ғасырдағы қауіп-қатерлерге қарсы НАТО-ны дәрменсіз ету қаупі бар", – деп жазады басылым. 

Автордың пікірінше, бұл мәселені тек түбегейлі шешуге болады. Көпшілік дауыспен дауыс беруге көшу НАТО-ға қажетті шешімділікпен әрекет етуге мүмкіндік береді. "Кеңейтілген НАТО Украинада ықтимал күшейіп келе жатқан Ресеймен бетпе – бет келген жағдайда, консенсус негізінде шешім қабылдау процесі еуропалық қауіпсіздік үшін осы маңызды сәтке сәйкес келмеуі мүмкін", - деп қорытындылады басылым.
Фото: golosameriki.com