Көкшенің киелі топырағынан шыққан тұлға
Қазақстанның солтүстік өңіріне қатысты «ұлттық дәстүрден алшақ, мәдениеті ұмытылған» деген көзқарас кешегі кеңес дәуірінде қалыптасқан еді. Тың игеру науқаны кезінде қазақ мектептері жабылып, ұлттық рухты жойып жіберу қаупі күшейген кезде де, бұл өңірден қазақтың мәдениеті мен өнерін биікке көтерген азаматтар шықты. Сондай тұлғалардың бірі — Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, режиссер Жақып Омаров. Көкшетау облысы, қазіргі Бурабай ауданына қарасты Мәдениет ауылында дүниеге келген Жақып Омарұлының есімі ұлттық театр тарихында алтын әріптермен жазылып қалды.
Өнер саңлағының қалыптасу жолы
Жақып Омаров тағдырдың қиындығына қарсы тұра білді. Жетімдіктің ащы дәмін татқан ол туған ағасы Айтқожаның қамқорлығында ер жетті. 13 жасында-ақ жігерлі, батыл мінезімен танылған жас Жақып қасқыр соғуымен ауылды таң қалдырды. Жастайынан жылқыға құмар болып өскен ол кейін ұлттық рухты асқақтатқан театр өнерінде де батыл қадамдар жасады.
Ұлттық театр үшін төккен тер
1991 жылы Жақып Омаров Ақмоладағы Қалибек Қуанышбаев атындағы қазақ драма театрының негізін қалап, ұлттық мәдениеттің ұлы ордасын ашты. Кеңес дәуірінен қалған таптаурындарды бұзып, ұлттық дәстүрді сахнаға алып келуде ерен еңбек етті. Оның режиссурасымен қойылған шығармалар қазақ көрерменіне ұлттық болмысты, ата дәстүрді қастерлеуді үйретті. Белгілі сыншы Әшірбек Сығайдың сөзімен айтқанда, Жақып Омаровтың еңбегі «қазақ топырағында дала театрының жоба-жүйесін салып берді».
Ұстаздық пен қамқорлық
Жақып Омаров өнердегі ұстазы Әзірбайжан Мәмбетовті ерекше қадір тұтты, ал ол өз кезегінде Жақыпты ең сүйікті шәкірті деп есептеді. Мәмбетовтің мектебін бойына сіңіріп, ұлттық сахнаға жаңа леп әкелген Омаров өз шәкірттеріне де сол қамқорлықты көрсете білді. Ол қиындыққа мойымаған, талантқа деген құрметті бірінші орынға қойған азамат ретінде танылды.
Өнердегі ұлтжандылығы мен талпынысы
Омаров тек театр режиссері ғана емес, эстетикалық талғамы жоғары тұлға еді. Ұлт өнеріне деген сүйіспеншілігі оның әрбір шығармасынан көрініс тапты. Ауылына деген сүйіспеншілігі де ерекше болды: ел-жұртын сағынып, туған жеріне жиі оралып тұрды. Қонақжайлығы мен бауырмалдығы оның жақындары мен әріптестері арасында ерекше әңгімеге айналған. Қалада жүрсе де, ауылдың қарапайым тұрмысын, салт-дәстүрін бағалап, өзінің тамырынан алыстамады.
Өшпес мұра
Жақып Омаровтың арманы — синтетикалық театр, яғни түрлі өнер бағыттарын біріктірген сахна өнерін жасау болды. Филармония жабылған кезеңде өнер адамдары далада қалмас үшін барын салды. 1996 жылы Башқұртстандағы халықаралық фестиваль кезінде кенеттен дүниеден өткен Жақып Омаровтың есімі қазақ театр өнерінде өшпес із қалдырды. Бүгінде Қалибек Қуанышбаев театры оның армандарын жүзеге асырып, ұлттық мәдениетімізді биікке көтеріп келеді.
Жақып Омаров — тек қазақ театрының режиссері емес, қазақ руханиятының шамшырағы, ұлттық мәдениеттің нағыз жанашыры.Биыл Жақып Омаровтың туғанына 85 жыл толып отыр. Оның ұлттық театр өнеріне қосқан өлшеусіз еңбегі мен асқақ рухы әрдайым ұрпақтан-ұрпаққа үлгі болып қала бермек. Қаллеки театры мен қазақ өнері ұлы тұлғаны ешқашан ұмытпақ емес.
Қуанышбаев театрының “Ұлттық” статус алуы сол замандағы Жақаңның үкілеген үміті еді. Ол қазақ театрының жаңа белестерге жетуін, өнердің өзегіне ұлттық рухты салуды армандап, бар күш-жігерін осы бағытқа бағыттады. Оның ұстанымы мен еңбегінің нәтижесі ретінде театр бүгінгі күні өзінің мәртебесін растап, ұлт өнерінің ұлы жолын жалғастыруда.
Мирас Әбіл, театртанушы
