Алматыдағы төтенше жағдайдың 98%-ын өрт құрайды

Бүгінгі таңда Алматыда орын алатын төтенше жағдайлардың 98%-ын өрт құрайды, жыл сайын қалада орта есеппен 600-ден астам  өрт орын алады. Бұл туралы Алматы қаласы Төтенше жағдайлар департаменті Malim.kz сайтының сауалына жауап беру барысында айтты.

Қала аумағындағы жану мен төтенше жағдайлардың алдын алу және жою Алматы қаласы ТЖД және оның "Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстары қызметі" ММ құрылымдық бөлімшесінің жауапкершілігіне кіреді.

Айта кету керек,  Алматы қаласы – өндірістік нысандары көп, тіршілікті қамтамасыз ету, тұрғын алабы, сондай-ақ табиғи парктер бар халық тығыз орналасқан мегаполис.

Қазір Алматы қаласын өртке қарсы қорғауды "Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстары қызметі" 20 өрт сөндіру бөлімшелері (бұдан әрі – қызмет) қамтамасыз етіп отыр. Бұдан басқа, Алматы қаласы аумағында ҚР Төтенше жағдайлар министрлігінің бөлімшелері орналасқан, онда әртүрлі бейіндегі 1,5 мыңнан астам құтқарушы бар. Осы  жылдың тоғыз айында Алматы ТЖД гарнизонының, ТЖМ Республикалық жедел-құтқару жасағының және ҚР ТЖМ Апаттар медицинасы орталығының құтқарушылары  оқиғалар орнына 3 мыңнан астам шұғыл шығу жүзеге асырылған, ТЖ орындарынан 300-ден астам адам эвакуацияланып, 160-тан астам зардап шеккен адамдарға көмек көрсетті, ең басытсы  711 адамның өмірі құтқарылды!

Атап өту қажет, Алматы қаласында тек ТЖД қызметкерлері емес, әкім өкімімен құрылған азаматтық қорғау жүйесі жұмыс істейді. Оның құрамына 33 мемлекеттік органдар мен кәсіпорындар базасында ұйымдастырылған 17 азаматтық қорғау қызметтері кіреді. Азаматтық қорғау қызметтерін құрамына 13 370-тен астам адам және 4060 техника бар. ТЖ салдарын жоюға тартылатын ТЖД күштері мен құралдары ТЖ ауқымына қарай, сондай-ақ табиғи маусымына байланысты қалыптастырылады. Ірі ТЖ туындаған жағдайда, мысалы, қатты жер сілкінісі кезінде, олардың барлығы халыққа көмек көрсету жөніндегі міндеттерді орындау үшін өздерінің техникалық және адами ресурстарын бірыңғай үйлестірумен бірлесе жұмыс атқарады. Алматы қаласы әкімшілігінің базасында "Құтқару қызметі-109" әкімшілікке бағынысты коммуналдық мекеме құрылған. Ол азаматтық қорғау бөлімшелері бірінің қызметін атқарады.

Сондай-ақ департаментке қарасты автопаркті жаңарту мәселелері әкімдіктің қолдауымен жыл сайын жүйелі негізде шешіліп келеді. Өрт сөндіру техникасының  басқа кез келген құрылғылары сияқты өз ресурсының төмендеуіне байланысты, қайта жабдықтау мәселелері әкімдік пен ҚР ТЖ Министрлігінің қолдауымен кезең-кезеңімен, жүйелі негізде атқарылуда.

Мәселен, 2021 жылы Бостандық ауданының Нұр-Алатауы ш/а өрт сөндіру депосының құрылысы басталып, 2023 жылғы қыркүйек айында аяқталды. Оның алдында яғни 2020 жылдары Наурызбай және Алатау ауданында екі өрт сөндіру деполарысалынды. Бұдан басқа, Алматы қаласын дамытудың 2025 жылға дейінгі бағдарламасында ағымдағы жылы Түрксіб ауданында(Шығыс қақпасы ш/а), Наурызбай ауданына (Шұғыла және Қарағайлы ш/а) тағы 3 өрт сөндіру депосын салынуы көзделіп отыр.

ТЖД мамандары  халықаралық тәжірибені зерделеп және осы саладағы заманауи жетістіктерді ескере отырып, әкімдікке және ТЖМ-ге арнайы техниканы қаржыландыру бойынша ұсыныстар енгізеді.

«Сонымен қатар, Департамент базасында бірқатар Инновациялық жобалар жүзеге асырылуда, олардың тізімінде – 1100-ден астам камера арқылы халықтың жаппай жиналатын орындарды, сондай- ақ өрттерді анықтайтын  бейнемониторингі бар. Онлайн бақылау кезінде  жедел кезекшілерге төтенше жағдайды жою уақытын қысқартатын және материалдық шығынын барынша азайтатын шешім қабылдауға мүмкіндік береді», - дейді департамерттегілер.

 "101" күштер мен құралдарды жедел басқару орталығының кезекшінің автоматтандырылған жұмыс орнының қабілеттілігі (АРМ диспетчера), бұл жүйе өрт сөндіру бөлімшелерін жедел шақыртуларға жіберу уақытын қысқартуға мүмкіндік береді екен.

Сонымен қатар, Алматының тауларында  өртке қарсы ережелерді бұзған адамдарды дрон арқылы анықтайтын құрылғылар іске қосылған. Аталған замануи құрылғысы прожектор ретінде пайдалануға және жолы салынбаған жерлерде қолдануға болады, іздеу-құтқару жұмыстары кезінде  3,5 килограмға дейін, ұшу қашықтығы 8 км-ге дейін жүкті жеткізу (дәрі қобдишасы, азық-түлік) мүмкіндігі бар.

Сонымен қатар, дрон арқылы өрт қаупі және шомылу маусымы кезінде Алматы халқын сақтық шаралары туралы хабардар ету жүргізіледі.

Бұдан басқа, онлайн режимде сел қауіптілігінің автоматтандырылған мониторингі инновациялық жобалары іске асырылуда, қар көшкіні қауіптілігі мониторингінің автоматтандырылған жүйесі іске асырылуда, осы жүйені енгізу әрбір көшкін қаупі бар учаскеге нақты уақыт режимінде мониторинг жүргізуге және тауларда қауіпсіздік шараларын барынша дәл және тиімді қабылдауға мүмкіндік береді.

Алматыда алдағы уақытта ірі жер сілкінісі бола ма?

Айта кетсек, жыл басында Алматыда екі ірі жер дүмпуі болып, елді алаңдатып қойған еді. Одан бері сейсмологиялық ахуалдан қандай өзгеріс болғанын ҚР ТЖМ сейсмологиялық бақылау және зерттеу ұлттық ғылыми орталығының орынбасары Елизавета Есенжігітова айтып берді.

«Ия, Алматы  қаласында осы жылдың басында 2 жер сілкінісі (ЖС) сезілді. Бұл ЖС  ошағы Алматы қаласында немесе еліміздің аумағында болған жок, транзитті ЖС. Яғни, қаңтар айындағы ЖС ошағы Қытай елінде, наурыз айындағы ЖС ошағы Қырғыз елінің территориясында тіркелген. Жалпы алғанда Алматы қаласының орналасқан жері Орта Азиядағы өте сейсмикалық қауіпті аймақта орналасқандықтан бұл ЖС осы өңірдің фондық режимі болып саналады, яғни, бұл аймақта осы күштегі ЖС  жиі болып тұрады деген сөз», - дейді ол.

Елизавета Есенжігітова жер сілкінісінің болатынын алдын ала білу қазіргі таңда өте  күрделі мәселе екенін алға тартады.

«Қолымыздағы мәліметтерді пайдалана отырып жалпы орта мерзімді болжам жасауға тырысамыз, онда да тек ірі, қандай да қауіп-қатер тудыратын ЖС. Біздің нәтижелер 100% болжам бола алмайды. Зерттеу, бақылау жүргізіп отырған аймақ азғантай ғана, мәліметтер жеткіліксіз. Біз емес тіпті дамып кеткен алпауыт мемлекеттердің өзі болжаудан бас тартты. Мысалы ЖС көп болатын Жапон және Қытай елдері. Оларда тек мониторинг жүргізіп жатыр.

Біздің ғылыми орталық әр жаңа жылдың басында алдағы жылға еліміздің сейсмикалық ахуалы жайлы сейсмикалық ғылыми қорытынды жасайды. Жылдың ортасында бұл мәліметтер жаңартылады. Бұл мәліметтер қызметтік қолданулар үшін директивті органдарға жіберіледі. Толық мәліметтерді келтіре алмаймын бірақ қорытынды нәтижесінде елімізде биыл адамдарға зиян келтіретін ғимараттардың бұзылуына әкелетін ірі жер сілкіністері (М 5,5-тен жоғары) күтілмейді», - дейді сейсмолог.

Сонымен қатар ол «жер сілкінісін үй жануарлары ерте біледі екен, олармен тәжірибе жасап көрдіңіздер ме?» деген сауалымызға былай жауап берді:

«Біздің орталықта жануарлардың ЖС кезіндегі іс-қимылдарын зерттеу жұмыстары жүргізіледі. Біз бұл бағытты сақтап калғанымызбен, қажетті мөлшерде сақтап қала алмадық және тек Алматы қаласын бақылау үшін ғана бірнеше  бақылау пунктеріміз бар. Зерттеулер жалғасуда. Осы ЖС кейін де сауал жүргізіліп нәтижесі сараланды», - деді маман.

Сондай-ақ ол сейсмологиялық құрылғылар ескіргенін, дегенмен қазір жаңартыла бастағанын айтты.

«Жаңа сейсмикалық құрылғылар алынды, кейбірі жаңғыртылып жатыр. Бақылау пунктері көбейіп, одан түскен мәліметтер зерттелуде. Тек келесі күрделі мәселе кадрлар жетіспеушілігі болып отыр», - дейді Е. Есенжігітова.

Фото: Алматы қаласы ТЖД